Enerji üretimi ve tüketimi bakımından çok daha ekonomik nitelikli yöntemler için birçok çalışma gerçekleşmektedir. Bu çalışmalardan birisi olarak kompanzasyon öne çıkmaktadır. Böylece pek çok farklı yerde kullanılacak olan enerji daha tasarruflu şekle gelmektedir. Birçok kişi tarafından kompanzasyon nedir sorusunun cevabı merak edilmektedir.
Kompanzasyon Nedir?
Mevcut enerjinin niteliğini artırarak en hesaplı biçimde kullanıcıya ulaştırılabilmesi yönünde çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Elektrik enerjisinde; üretildiği santrallerden başlayarak tüketildiği yüke erişinceye kadar farklı elektrik kayıpları meydana gelmektedir. Bu kayıpları azaltıp azami derecede elektrik enerjisinden faydalanmak için yapılan işlemlerden biri de kompanzasyon işlemidir. Genel olarak kompanzasyon indüktif ve kapasitif etki sonucunda meydana gelen akım ve voltaj arasında yer alan faz kaymasını sıfıra çok daha yakın tutma işlemi olarak ifade edilmektedir. Verimin artış göstermesi ve şebekenin reaktif kuvvetten kötü etkilenmemesi amacı ile endüktif sistemin giriş kısmına bir kompanzasyon kondansatörü bağlanarak sistem içerisinde üretilebilen indüktif reaktif kuvvet şebekeye verilmeksizin kondansatörlerde depolanmaktadır.
Kompazasyonun Yararları Nelerdir?
Kompanzasyonun sisteminin pek çok yararları bulunmaktadır. Bu yararlar şu şekilde ifade edilmektedir:
- Kompanzasyon sonucu gereğinden çok reaktif güç sistem içerisinde taşınmayacaktır.
- Şebeke içerisindeki güç kayıpları azalacaktır.
- Hattan daha çok aktif enerji iletilebileceğinden iletim, üretim ve dağıtım sistemlerinin mevcut kapasitesi artmaktadır ve buna bağlı şekilde verim yükselmektedir.
- Gerilim düşümü sebebiyle sınırlı gücün taşındığı hatlarda enerji nakliye kapasitesi artar.
- Isı kayıpları azalmaktadır.
Şeklinde sıralanmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Enerji Nakil Hatları
Kompanzasyon Neden Yapılır?
Herhangi bir nedenden dolayı kompanzasyon yapılmaması durumunda şebekeler içerisinde kayıplar meydana gelmektedir. İletim hatları ile birlikte kablolar çok daha fazla bir akım çekmektedir. Bundan dolayı büyük gerilim düşümleri de peşi sıra gelmektedir. Enerji nakliye kapasitesi düşüş göstermektedir. Tesislerde ve işletmelerde reaktif gücün harcaması fazla ise güç katsayısı (Cos φ) düşmektedir ve tesis nominal olan kapasitesinin altında çalışmaktadır. Bu sebepten dolayı da gerilim düşümü ve kayıplar büyük ölçüde artmaktadır. Düşük (cosθ) değeri bir diğer deyiş ile reaktif Güç değerinin mevcut olan aktif Güç değerinden çok yüksek olmasının neden olduğu belli başlı problemleri şöyle sıralanmaktadır:
- Transformatörlerin fazla ısınması
- Ürün ömürlerinin azalması
- Jeneratörlerin ve trafoların tam yüklenmesi, yeni olan yüklerin eklenemez biçimde oluşu
- Gerilimin büyük ölçüde düşmesi
- Kablolarda ısınmanın görülmesi
- Reaktif ceza
Şeklinde olmaktadır.
Kompanzasyon Ne İşe Yarar?
Özellikle elektrik bakımından ve enerji konusunda verimin çoğalması için kompozisyon oldukça önemli bir işleve sahip olmaktadır. Aynı zamanda mevcut şebekenin reaktif olan güçten etkilenmemesi amacı ile depolama görevini üstlenmektedir. Bu kapsamda indüktif sistemin giriş bölümüne bir kompanzasyon kondansatör bağlanmaktadır. Bu sayede reaktif güç bir şebekeye verilmeksizin kondansatör kapsamında depolama işlemi gerçekleşmektedir. Paralel olarak yapılan pek çok farklı teknik yöntem ile enerji bireysel veya birçok endüstri ile çeşitli iş sektörleri için daha verimli biçimde iletim imkanı sağlayacaktır.